Το φυτό “o μάλαθρος” (μάραθος) και η χρήση του ως καρύκευμα στο χωριό o Γέρμας Καστοριάς.

Ελκυστικό φυτό μάραθου (ή μάλαθρου)
στην περιοχή της Καστοριάς.

Ο μάλαθρος (ή μάραθος) είναι ένα φυτό που ανήκει στην οικογένεια των σκιαδοφόρων. Η επιστημονική του ονομασία είναι Foeniculum vulgare. Κατάγεται από τη λεκάνη της Μεσογείου, στην οποία και καλλιεργείται από τα αρχαία χρόνια. Ο βλαστός και τα φύλλα του χρησιμοποιούνται συνήθως ως βελτιωτικό της γεύσης σε σαλάτες και ως μυρωδικό σε διάφορα φαγητά. Οι σπόροι του έχουν ένα άρωμα που μοιάζει πολύ με το άρωμα του γλυκάνισου και γι αυτό χρησιμοποιούνται στην ποτοποιία την αρωματοποιία και την φαρμακευτική.

Στον Γέρμα Καστοριάς το αναφερόμενο φυτό ο μάλαθρος (ή το μάλαθρο) είναι αυτοφυές και πολύ αγαπητό απ’ τις χρυσοχέρες νοικοκυρές του χωριού, οι οποίες το εκτιμούν ιδιαίτερα, το συλλέγουν κάθε χρόνο και το χρησιμοποιούν όταν παρασκευάζουν τα πεντανόστιμα τουρσιά τους (: λαχανικά διατηρημένα σε ξύδι ή άρμη). Στα εν λόγω τουρσιά περιλαμβάνονται και οι πράσινες ντομάτες που έχουν διατηρηθεί (είναι διατηρημένες) σε άλμη. Η διατήρησή τους γίνεται ως ακολούθως:

Κατά το μήνα Σεπτέμβριο οι γυναίκες του Γέρμα ετοιμάζουν στο κατώι τους ένα μεγάλο κιούπι (: πήλινο δοχείο) και ρίχνουν εντός του μία ικανή ποσότητα πόσιμου νερού, που προηγουμένως έχουν βράσει καλά. Ρίχνουν επίσης και το απαιτούμενο αλάτι και το διαλύουν πλήρως με το  (στο) υπάρχον νερό. Κατόπιν συλλέγουν από τον κήπο τους αρκετές πράσινες και ανώριμες ντομάτες μικρού μεγέθους, τις πλένουν καλά και τις βάζουν και αυτές  μέσα στο κιούπι με τη λεγόμενη αλμύρα. Αμέσως μετά εμβαπτίζουν στην αλμύρα αρκετούς φυλλοφόρους και σπερματοφόρους βλαστούς εκλεκτού μάλαθρου, τους οποίους έχουν εκ των προτέρων μαζέψει απ’ τις περιοχές Καναβοτόπι και Καρτσελίνι. Τέλος, επάνω από όλα αυτά, περίπου στο “λαιμό” του πήλινου δοχείου, τοποθετούν ένα πλέγμα από κληματσίδες αμπέλου, το οποίο πλακώνουν με μια καθαρή ποταμίσια “λιαμάδα” (: μικρή πέτρινη πλάκα), για να μη μπορούν να επιπλεύσουν οι ντομάτες, αλλά να μένουν βυθισμένες στην αλμύρα έως ότου “ωριμάσουν” και καταναλωθούν.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ. Το ιστορικό τοπωνύμιο Μαραθών σημαίνει “περιοχή όπου υπάρχουν πολλά φυτά μάραθου”.

(Γιώργος Τ. Αλεξίου).

Φυτό μάλαθρου και στο βάθος ο Γέρμας.

Ζεύγος φυτών εδώδιμου μάραθου.

Βλαστός μάραθου.

Σύνθετο φύλλο μάλαθρου.

Άνθη μάλαθρου.

Φύλλωμα μάλαθρου

Κιούπι όπου τοποθετούν
τις ντομάτες τουρσί.

Πράσινες ντομάτες που γίνονται τουρσί.

Ο τύμβος των πεσόντων Αθηναίων στον Μαραθώνα
το έτος 490 π. Χ.