 |
| Το δεύτερο διδακτήριο του Δημ. σχολείου Γέρμα (1908 - 1965) |
Α) Το πρώτο διδακτήριο (1870; – 1908)
Το Δημοτικό Σχολείο του Γέρμα, που, ως γνωστόν, ιδρύθηκε απ’ τον άγιο Κοσμά τον Αιτωλό κατά τη δεκαετία του 1770, φιλοξενήθηκε και λειτούργησε επί πολλά χρόνια στο Νάρθηκα της ενοριακής εκκλησίας του χωριού. Κατόπιν, περί το έτος 1870, οι κάτοικοι του χωριού κατασκεύασαν το πρώτο διδακτήριο του σχολείου, στο οποίο πρωτοδίδαξε ο δάσκαλος Παπαδημητρίου, που καταγόταν απ’ τη γειτονική μας Βλάστη Κοζάνης. Το διδακτήριο αυτό ήταν πολύ μικρό και στενόμακρο κι ευρίσκετο εις το οικόπεδον που είναι επάνω και ανατολικά της οικίας του Κωνσταντίνου Δούφλια. Τώρα σώζονται τα ερείπιά του, μόλις διακρινόμενα.
Το εν λόγω διδακτήριο είχε δύο αίθουσες, που ήταν αρκετά ευρύχωρες. Η μία βρισκόταν κάτω εις το ισόγειο και η άλλη στον πρώτο όροφο. Κάτω είχε κι έναν αποθηκευτικό χώρο, όπου τα παιδιά έβαζαν τα ξύλα για τις θερμάστρες. Το διδακτήριο αυτό χρησιμοποιήθηκε έως το έτος 1908.
 |
| Ο δάσκαλος Α. Αγγελής ομιλών, στο δεύτερο διδακτήριο του Γέρμα. |
Β) Το δεύτερο διδακτήριο (1908 – 1965)
Κατά το έτος 1908 οι μαθηταί του Γέρμα άρχισαν να φοιτούν σε νέο (στο δεύτερο) διδακτήριο, το οποίο ευρίσκετο στη βόρεια παρυφή του χωριού, νοτίως της οικίας Δημητρίου Βασδέκα, νυν Χρυσοστόμου Γ. Δοκάλου. Τούτο εκτίσθη στον καιρό της τουρκοκρατίας. Η Κοινότητα τότε είχε αποφασίσει να ανεγείρει ένα νέο κι ευρύχωρο διδακτήριο, επειδή το παλαιό ήταν πολύ μικρό, ετοιμόρροπο και ακατάλληλο. Οι Δημογέροντες του χωριού νοίκιασαν κατά το έτος 1905 τα κοινοτικά βοσκοτόπια σε ξένους κτηνοτρόφους και πήραν 220 τουρκικές λίρες. Μ’ αυτές κατασκεύασαν τον οικοδομικό σκελετό. Το έργο το εκτέλεσαν οικοδόμοι, που κατάγονταν από το Λέχοβο Φλωρίνης. Το οικόπεδο ήταν ενός άκληρου Γερμανιώτη, ονομαζόμενου Μπακογιάννη, που τότε είχε πεθάνει.
Τα ξύλινα πατώματα, οι πόρτες και τα παράθυρά του έγιναν με χρήματα που προέρχονταν και πάλι από την ενοικίαση των κοινοτικών βοσκοτόπων. Γι’ αυτά εδαπανήθησαν άλλες 200 λίρες. Έτσι, όλη η δαπάνη ανέγερσης του διδακτηρίου ανήλθε σε 420 λίρες τουρκικές. Την εσωτερική εργασία την έκαμε ο ξυλουργός Κωνσταντίνος Παναγιώτου εκ Γέρμα.
Για την εποχή του ήταν ένα καλό διδακτήριο δημοτικού σχολείου. Είχε τέσσερις αίθουσες διδασκαλίας, ένα γραφείο διδασκάλων, μία σάλα κι ένα υπόγειο. Τα κουφώματά του είχαν αντικατασταθεί δύο φορές. Την πρώτη φορά από τον φίλιππο Κατσάνο και τη δεύτερη από τον Σωκράτη Ζυγούρα. Αμφότεροι ήταν άριστοι ξυλουργοί του χωριού μας.
 |
| Δάσκαλοι και μαθητές στο δέυτερο διδακτήριο. Σχολικό έτος 1957- 58. |
Γ) Το τρίτο διδακτήριο (1965)
Τα χρόνια περνούσαν και το δεύτερο διδακτήριο είχε πλέον καταστεί ετοιμόρροπο κι έπρεπε να αντικατασταθεί από ένα νέο και σύγχρονο. Προς τον σκοπό αυτόν, η Κοινότητα και η Σχολική Εφορεία του Γέρμα κινήθηκαν εντατικά στα τέλη της δεκαετίας του 1950 και εξασφάλισαν πρώτα το οικόπεδο του τρίτου διδακτηρίου, το οποίο αγόρασε η Κοινότητα από την οικογένεια της δασκάλας Αικατερίνης Πέλκα, έναντι 35.000 δραχμών. Τούτο ευρίσκεται στην είσοδο του χωριού κι έχει έκταση 1.700 τ.μ.
Για την ανέγερση του τρίτου και νυν υπάρχοντος διδακτηρίου εζητήθησαν τα χρήματα από το Κράτος, το οποίο έδωσε το απαιτούμενο ποσό τμηματικά και κατά περιόδους. Τα θεμέλιά του ανοίχθηκαν από τον Τριαντάφυλλο Γ. Αλεξίου και από 3- 4 άλλους Γερμανιώτες εργάτες. Ο Αγιασμός των θεμελίων έγινε στις 17 Ιουλίου 1960. Παρευρέθηκαν πολλοί αξιωματούχοι του Νομού Καστοριάς και όλοι σχεδόν οι κάτοικοι του χωριού. Ομίλησαν σχετικώς, ο τότε Διευθυντής του Σχολείου Αγγελής Αγγελής κι ένας Αρχιμανδρίτης της Ιεράς Μητροπόλεως Σισανίου και Σιατίστης. Στο τέλος προσφέρθηκαν αναψυκτικά.
 |
| Αξιωματικός του Στρατού θέτει τον θεμέλιο λίθο του τρίτου διδακτηρίου. 17 - 7 - 1960. |
Η αρχιτεκτονική μελέτη του διδακτηρίου είχε συνταχθεί από τη Μηχανική Υπηρεσία του Υπουργείου Παιδείας και το έργο εκτελέστηκε από τον πολιτικό μηχανικό Γ. Χατζηδάκη. Η ανέγερση διήρκησε 5 χρόνια, από το 1960 ως το 1965, διότι τα χρήματα δίνονταν τμηματικά. Εστοίχισε περίπου 1.100.000 δραχμές.
Το διδακτήριο αυτό είναι σύγχρονο και άνετο. Οι μαθηταί άρχισαν να φοιτούν σ’ αυτό από της 7ης Ιανουαρίου 1965. Έχει αρκετούς χώρους: Έξι αίθουσες διδασκαλίας, τρία Γραφεία, μία αποθήκη, ένα υπόγειο και δύο διαδρόμους.
Κατά το σχολικό έτος 1966 – 67 υπηρετούσαν στο Δημοτικό σχολείο του Γέρμα οι εξής διδάσκαλοι: 1) Ευάγγελος Παπαδημητρίου, Διευθυντής, 2) Γιαννούλα Κατσάνου, 3) Αγνή Αγγελή και 4) Ιωάννης Σιασιούκας, εκ Βογατσικού καταγόμενος.
 |
| Το τρίτο διδακτήριο κατά την ανέγερσή του, έτος 1964 (;). |
Το Νηπιαγωγείο διηύθυνε η νηπιαγωγός Αικατερίνη Νικολάου εκ Φλωρίνης.
Σημειώσεις: α) Το κείμενο εγράφη από τον αείμνηστο δάσκαλο Αγγελή, κατά το έτος 1967.
β) Το Δημοτικό σχολείο του Γέρμα έπαψε να λειτουργεί τον Ιούνιο του έτους 2010, επειδή είχε πολύ μικρό αριθμό μαθητών. Έκτοτε το διδακτήριό του δεν χρησιμοποιείται και παραμένει κλειστό.
 |
| Δάσκαλοι και μαθητές μπροστά στο τρίτο διδακτήριο. Ιούνιος 1966. |
 |
| Το τρίτο διδακτήριο, που σήμερα είναι κλειστό. |
Κείμενο του δασκάλου Αγγελή Αγγελή († 1971)
