Έλατα – τα δέντρα των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς - στον Γέρμα Καστοριάς.

Έλατο στο ανάλογο αλσύλλιο
του Γέρμα Καστοριάς.

Το έλατο, το λεβεντόκορμο και πανέμορφο δέντρο, που φύεται κι ευδοκιμεί σε πολλά βουνά της πατρίδας μας, θεωρείται από τους χριστιανούς όλου του κόσμου ως το φυτό που εκφράζει άριστα το αναγεννητικό πνεύμα και την εορταστική ατμόσφαιρα των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. Εκ του λόγου τούτου, το εξεταζόμενο αειθαλές δέντρο στολίζει κάθε χρόνο κατά την περίοδο των προαναφερόμενων μεγάλων εορτών όλες σχεδόν τις πόλεις και τα χωριά, τις οικίες, τα δημόσια κτήρια και τα εμπορικά καταστήματα των περισσότερων χωρών της υφηλίου και υμνείται από τους κατοίκους αυτών των χωρών, μικρούς και μεγάλους.

Στο ορεινό χωριό “Ο Γέρμας“ Καστοριάς δεν αυτοφύεται το έλατο και γι’ αυτό στη γεωγραφική του περιφέρεια δεν υπήρχε ούτε ένα φυτό έλατου έως το 1980. Περί το έτος αυτό όμως ο αείμνηστος Τριαντάφυλλος Γ. Αλεξίου πήρε την πρωτοβουλία και φύτεψε περί τα δέκα δενδρύλλια έλατου δίπλα στο αμπέλι του, που βρίσκεται στο βουνό Πάσχος του Γέρμα. Τα δενδρύλλια αυτά με την πάροδο των 35 ετών μεγάλωσαν πολύ και σήμερα υψώνονται εκεί καμαρωτά και θαυμαζόμενα από τους επισκέπτες της περιοχής.

Η Γέννηση του Χριστού.
Πρωτότυπη απεικόνιση.

Εδώ, μαζί με το παρόν κείμενο παρατίθεται ένα σχετικό γνωστό  στιχούργημα –πρωτοχρονιάτικο άσμα  και παρουσιάζονται αρκετές φωτογραφίες απ’ τα αναφερόμενα έλατα του Γέρμα.

Ω! έλατο (στίχοι)

Ω! έλατο, ω! έλατο,

μ' αρέσεις, πώς μ' αρέσεις!

Τι ωραία την Πρωτοχρονιά

μας φέρνεις δώρα στα κλαδιά!

Ω! έλατο, ω έλατο

μ' αρέσεις, πώς μ' αρέσεις!

…………………………

Ω! έλατο, ω έλατο

τι δίδαγμα η στολή σου,

Ελπίδα εμπνέει σταθερή

και θάρρος πάντα στη ζωή.

Ω! έλατο, ω έλατο

μ' αρέσεις, πώς μ' αρέσεις!

…………………………..

Ω! έλατο, ω έλατο

τα πράσινά σου φύλλα,

τα βγάζεις με καλοκαιριά

και τα φορείς με το χιονιά.

Ω! έλατο, ω έλατο
τα πράσινά σου φύλλα!

Άποψη του Γέρμα από το αλσύλλιο των ελάτων.

Τα έλατα του  βουνού Πάσχος του Γέρμα.
Στο βάθος του ορίζοντα το όρος
Μουρίκι (υψ. 1.703 μ.).

Καστανιά δίπλα στα παρουσιαζόμενα έλατα.

Άρκευθος κοντά στα έλατα.

Τρεις πανέμορφοι μύκητες, που στον Γέρμα
ονομάζονται " το αυτί του λαγού" (τ' λαγού του φτί",
ανάμεσα στα έλατα.

Έλατα στη γραμμή.

Φυτό ορχιδέας στην περιοχή των ελάτων.
Φωτογραφία 15 - 12 - 2014.

Μικρή συστάδα πεύκων του Κώστα Τ. Αλεξίου
πλησίον των ελάτων.

Ο Γέρμας. Άποψή του από την περιοχή
των ελάτων.

Ρόδο (τριαντάφυλλο) του χειμώνα

Ρόδο στο περιβόλι με τις κυδωνιές
του Κώστα Τ. Αλεξίου, περιοχή Μότσιαλη.
Φωτό 2 Δεκεμβρίου 2014.

Απ’ τον άγουρο ήλιο γελασμένο

και την όψιμη ζέστη, στου χειμώνα

την καρδιά ρόδο βλάστησε, από μόνα

τα φύλλα του δεντρού προστατευμένο.

………………………………………

Άγριος βοριάς σ’ εμάδησε, θλιμμένο

και παράωρο λουλούδι, στον αγώνα

που κρύα και πάγη σού ’στησαν, εικόνα

της ομορφιάς, εχάθης μαραμένο.

Γιώργος Θέμελης.

Ένα υδροχαρές φυτό (πόα) στη μικρή λίμνη και στο ποταμάκι του Γέρμα Καστοριάς.

Ανθοφόρα κορυφή
 του παρουσιαζόμενου φυτού.

    Η ορεινή κοιλάδα, όπου βρίσκεται κτισμένος ο ερατεινός οικισμός του Γέρμα Καστοριάς, εμπεριέχει τη μικρή τεχνητή λίμνη της Γιάζιας, καθώς και πολλά ειδυλλιακά ρυάκια, τα οποία ενώνονται στην περιοχή “Καναβοτόπι” και σχηματίζουν ένα μικρό ποτάμι που εκβάλλει τα νερά του στον αείρροο Αλιάκμονα. Στις όχθες της εν λόγω λίμνης, του ποταμιού και των ρυακιών φύονται κι ευδοκιμούν πολλά υδροχαρή φυτά (πόες), στα οποία περιλαμβάνονται: ο αγριόδυοσμος, η σαπ(ου)νιά, το ρογκόζι, η “μπόσνα” και αρκετά άλλα ανώνυμα, μεταξύ των οποίων είναι και το θεματικό που παρουσιάζεται ακολούθως.

    Το παρουσιαζόμενο ανώνυμο υδροχαρές φυτό είναι πολυετές. Ο κύριος βλαστός του είναι όρθιος, λεπτός, αλλά και ισχυρός, και ξεπερνάει σε ύψος τα 2,5 μέτρα. Έχει φύλλα σχετικώς μεγάλα, στενόμακρα και με οδοντωτή περίμετρο. Τα άνθη του βγαίνουν πολλά μαζί καθ’ όλο το μήκος των βλαστών του, είναι δε πολύ παράξενα, αλλ’ όμως και όμορφα. Έκαστο άνθος του αποτελείται: α) από τη λοβόμορφη ανθοδόχη, που μοιάζει με ένα φουσκωμένο μακαρόνι (!) μήκους 15 – 20 εκατοστών και περιλαμβάνει την ωοθήκη, και β) από τα περιάνθια τμήματά του, δηλαδή από τα σέπαλα, τα ροδόχρωμα πέταλα και τους στήμονες, που βρίσκονται στην κορυφή της ανθοδόχης.

    Οι μικροσκοπικοί σπόροι του φυτού γεννώνται και αναπτύσσονται μέσα στην ωοθήκη της λοβόμορφης ανθοδόχης, ωριμάζουν δε κατά τους μήνες Αύγουστο και Σεπτέμβριο. Όταν συμβεί αυτό η σωληνοειδής ανθοδόχη σχίζεται πολλαπλώς κατά μήκος, κυρτώνεται αρκετά κι εκσφενδονίζει στα πέριξ τα “χνουδωτά - πουπουλένια” σπορίδιά της.

    Το περιγραφόμενο υδροχαρές φυτό είναι λίαν αγαπητό στους φυσιολάτρες του Γέρμα, ιδίως σε όσους έχουν γεννηθεί πριν το έτος 1960. Οι Γερμανιώτες αυτοί επισκέπτονται τακτικά την πανέμορφη λίμνη και τα ποταμάκια του χωριού τους, βλέπουν εκεί και παρατηρούν με θαυμασμό (και) το εν λόγω φυτό και απολαμβάνουν την ιδιαίτερη ομορφιά του.

Γιώργος Τ. Αλεξίου

ΕΠΙΜΕΤΡΟ

Ποίημα Ζαχαρία Παπαντωνίου

Ω, πνοή, που σαν ήχων ποτάμι στα πεύκα,

σ’ ακούω και σε βλέπω να τρέμεις στη λεύκα,

σαλέματα ανήσυχα κι ανατριχίλα,

χαιρέτισμα θείο από φύλλα σε φύλλα.

Ω! νόημα σταλμένο απ’ του κόσμου τα βάθη,

ποια σκέψη, ποια γνώση ποτέ θα σε μάθει;

(«Θεία Δώρα»)

Αριστερά: Βλαστός με ανώριμες ανθοδόχες.
Δεξιά: βλαστός με ώριμες ανοιχτές ανθοδόχες.

Βλαστοί του θεματικού φυτού με άνθη και με ώριμες
ανοιχτές ανθοδόχες με τα πουπουλένια σπέρματα.

Βλαστοί του ανώνυμου φυτού
με ροδόχρωμα άνθη και ανώριμες ανθοδόχες.

Η ανατολική πλευρά της λίμνης του Γέρμα.
Μερική της άποψη.

Χρυσαφένια φύλλα φθινοπωρινά στον Γέρμα. 4 Νοεμβρίου 2014.

Τα λευκάδια του Γιώργου Παπακώστα
στην τοποθεσία Καζάνι Γιάζιας. 4-11-2014.

«Οίη περ φύλλων γενεή, τοίη δε και ανδρών. Φύλλα τα μεν τ’ άνεμος χαμάδις χεέι, άλλα δε θ’ ύλη τηλεθόωσα φύει, έαρος δ’ επιγίγνεται ώρη. Ως δε ανδρών γενεή η μέν φύει η δε απολήγει.» (Όμηρος. Ιλιάς, Ζ’, 146) 

Παράφραση στη Νεοελληνική
Όπως των φύλλων η γενεά, έτσι και των ανθρώπων. Τα φύλλα ο άνεμος σκορπίζει στο έδαφος και άλλα το δάσος φύει, όταν έρχεται της άνοιξης η ώρα. Έτσι και των ανθρώπων η γενεά, η μεν γεννάται, η δε απολήγει.

Τα λευκάδια του Παπακώστα.
Στο βάθος η βουνοκορφή Τσιούκα.

Σφένδαμος (σφιντάν') με χρυσοκίτρινη φυλλωσιά
δίπλα στα λευκάδια του Παπακώστα.

Ο Γέρμας. Τρίτη 4 Νοεμβρίου 2014.

Ο Γέρμας. Παρασκευή 31 Οκτωβρίου 2014.

Στο καστανόδασος και στ’ αμπέλια του Γέρμα. Τρίτη 14 Οκτωβρίου 2014.

Καλάθι με σταφύλια δίπλα σε κυκλάμινα.

Το πρωί της Τρίτης 14 Οκτωβρίου 2014 μία ολιγομελής ομάδα Γερμανιωτών μετέβη χάριν αναψυχής στο βουνό Πάσχος του Γέρμα, και πιο συγκεκριμένα, στο καστανόδασος που βρίσκεται επάνω από τα αμπέλια του Κώστα Τ. Αλεξίου και του Τάσιου Τζούνα. Εκεί οι εν λόγω εκδρομείς είδαν και θάυμασαν τις ομορφιές της φθινοπωρινής φύσης, μάζεψαν πολλά κάστανα, τρύγησαν αρκετά σταφύλια και τράβηξαν τις φωτογραφίες που παρουσιάζονται εδώ.

Γ.Τ.Α.

Κάτω από μια καστανιά του Πάσχου.
Το βάθος διακρίνεται αμυδρά ο Γέρμας.

Ένα καλάθι με σταφύλια, ένα σακί με κάστανα
και ανάμεσά τους ντελικάτα κυκλάμινα.

Άποψη του Γέρμα από το αμπέλι του Τάσιου Τζούνα.

Ο δάσκαλος Τάσιος Τζούνας τρυγάει
μοσχάτα σταφύλια στο αμπέλι του.

Κάστανα του Γέρμα μέσα στις "σιούγκλις" τους.

Κάστανα και "κρασόμηλα" του Γέρμα.

Στην έρημη πηγή. Λυρικό ποίημα.

Μαγευτικός καταρράκτης
στο ρέμα Κρανιάς-Αμάραντου
Γέρμα.

Εδώ στην έρημη πηγή,

που ίσκιος επλανήθη

μιας ομορφιάς ανέγγιχτης,

στα κρουσταλένια βύθη,

………………………………

για τις νυφούλες του νερού

και στης ιτιάς τον κλώνο,

στεφάνι αγριολούλουδα

κρεμώ κι αφιερώνω.

……………………………

Παρακαλώ τις καλαμιές

με τους αυλούς θλιμμένα

να κελαηδούν τ’ αμίλητα

λογάκια τα σβησμένα.

…………………………….

Και την πηγή, στο κοίλωμα

του βράχου, κει στην άκρια

να χύνει σα σε λήκυθο

τα μουσικά της δάκρυα.

(Λάμπρος Πορφύρας,

λυρικός ποιητής, 1879-1932)

"Λευκάδια του Μήταλα"
στην περιοχή Πιργιόν του Γέρμα.

Το ρέμα Κρανιάς - Αμάραντου.

"Νυφούλα του νερού"

Μικρός καταρράκτης 
στο ρέμα "Γκολόγκα" Γέρμα.

Ο ποιητής Λάμπρος Πορφύρας.

Το λεγόμενο "πηγαδάκι" στον Πάσχο του Γέρμα.