Κέντρο Περιβάλλοντος Γέρμα: Το δέντρο «η σουρβιά» και οι καρποί της στην περιοχή της Καστοριάς.

Σούρβα. Δύο ποικιλίες, κίτρινα και κόκκινα.

Στα παλαιότερα χρόνια, πριν το έτος 1965, όλες οι αγροτικές οικογένειες του Νομού Καστοριάς είχαν και από ένα ή και δύο αμπέλια. Στ’ αμπέλια αυτά υπήρχαν συνήθως και μερικά δέντρα σουρβιάς ή αμυγδαλιάς, που οι ιδιοκτήτες τους τα φρόντιζαν ιδιαίτερα και τ’ αγαπούσαν πολύ.

Για τη Σουρβιά (Sorbus sp) domestica αναφέρονται τα παρακάτω σε σχετικό Ιστότοπο του Διαδίκτυου (Internet):

«Η Σουρβιά είναι φυλλοβόλο δένδρο μετρίου ύψους και ανήκει στην οικογένεια των Ροδανθών (Rosaceae). Αναπτύσσεται σε εδάφη που είναι πλούσια σε θρεπτικές ουσίες, και ανθίζει τον Μάιο. Ευδοκιμεί σχεδόν σε όλες τις ορεινές περιοχές όλη της Ελλάδος. Τα άνθη της είναι λευκά και μικρά. Οι καρποί της, τα λεγόμενα σούρβα, είναι σαρκώδεις, κόκκινοι, πορτοκαλί, κίτρινοι ή καστανωποί. Τα σούρβα πριν ωριμάσουν έχουν στυφή γεύση. Οι καρποί θεωρούνται ώριμοι όταν σκουρύνει το χρώμα τους αργά το φθινόπωρο, και τότε είναι ιδιαίτερα εύγεστοι. Πολλές φορές συλλέγονται από το έδαφος, αφού πέσουν από το δένδρο, ή μαζεύονται ανώριμοι και αφήνονται σε προσήλιο μέρος για να ολοκληρωθεί η ωρίμανσή τους».

Δέντρο σουρβιάς
στην περιοχή "Αμπέλια"

Στον Γέρμα Καστοριάς η συγκομιδή των σούρβων γινόταν μαζί και ταυτόχρονα με τον τρύγο του αντίστοιχου αμπελιού. Οι τρυγητές μάζευαν τα σταφύλια σε μεγάλα κοφίνια, τις ονομαζόμενες «κοσιόρες», και κατόπιν τοποθετούσαν επάνω τους μερικές «κλωνάρες με σούρβα». Ακολούθως μετέφεραν με υποζύγια τα κοφίνια στην οικία τους κι εκεί, τα μεν σταφύλια «τα πατούσαν» και παρασκεύαζαν μούστο και κρασί, τα δε σούρβα τα κρεμούσαν στο κελάρι τους, για να ωριμάσουν και να τα καταναλώσουν αργότερα. Εάν ήθελαν να επιταχύνουν την ωρίμανση των σούρβων, τα έθαβαν μέσα σε σωρούς σιταριού ή βρίζας.

Οι αγρότες του Γέρμα εγκατέλειψαν την καλλιέργεια των αμπελιών τους κατά τη δεκαετία του 1960, δεν εγκατέλειψαν όμως τις αγαπημένες τους σουρβιές. Αυτές υπήρχαν κι ευδοκιμούσαν στο χωριό έως τα έτη 2007 -2008, που έγινε ο αναδασμός του αγροκτήματος Γέρμα και ξεριζώθηκαν όλα τα δέντρα που υπήρχαν εντός του. Σημειώνεται χαρακτηριστικά, ότι απ’ την αναφερόμενη ολική οικολογική καταστροφή της περιοχής «Αμπέλια» σώθηκαν και διατηρούνται μόνο τρία δέντρα σουρβιάς. Τα δέντρα αυτά, καθώς και 7 -8 άλλα φυτά σουρβιάς που βρίσκονται στην τοποθεσία «Χάβος», τα επισκέπτονται τακτικά και τα παρατηρούν ευάριθμοι Γερμανιώτες που ενδιαφέρονται για τη σωτηρία τους και μεριμνούν για τον πολλαπλασιασμός τους. Ένας εξ αυτών μετέβη στην περιοχή τους και την 1^η Οκτωβρίου 2012, μάζεψε αρκετά νόστιμα σούρβα κι έλαβε μερικές φωτογραφίες τους, τις οποίες επισυνάπτει στο παρόν κείμενο.