Οι ανθισμένες δενδρομολόχες στο βουνό Αμάραντος του Γέρμα. Ιούνιος 2016.

Δενδρομολόχα στον "Αμάραντο" Γέρμα.

Κατά τον μήνα Ιούνιο 2016, άνθισαν και πάλι  οι άπειρες δενδρομολόχες (αλθαίες, μανάλια) στον καταπληκτικό βιότοπό τους , έκτασης 100 στρεμμάτων περίπου,  που βρίσκεται στους πρόποδες του βουνού Αμάραντος, προς  το ρέμα Κοκκινονέρι . Η θαυμαστή βλάστηση και ανθοφορία τους στο μέρος αυτό έχει μια περιοδικότητα (!) μερικών ετών. Συγκεκριμένα φύονται και ανθίζουν συνεχώς  επί  5 – 6 έτη (;), μετά εξαφανίζονται εντελώς για ένα χρόνο και κατόπιν επανεμφανίζονται ανελλιπώς για άλλα τόσα έτη.  Έτσι π.χ., είχαν ανθίσει κατά τα έτη 2010 - 2014, δεν εμφανίστηκαν κατά το 2015 κι επανεμφανίστηκαν και πάλι εφέτος (2016) «ουπαντές» (: η μία πάνω και δίπλα στην άλλη).

Οι φυσιολάτρες κάτοικοι του Γέρμα που γνωρίζουν τον συγκεκριμένο βιότοπο τής δενδρομολόχας, καθώς  και την περιοδικότητα τής εμφάνισής της εκεί, τον επισκέπτονται κατά τα έτη της ανθοφορίας της και απολαμβάνουν τη θέα και την ομορφιά  των αναρίθμητων ροζ  λουλουδιών της.

 Εφέτος επισκέφτηκαν και θαύμασαν τις αναφερόμενες ανθισμένες δενδρομολόχες του Αμάραντου οι Γερμανιώτες: Γιώργος Τ. Αλεξίου, Κώστας Χρ. Δαφής, Μάρκος Κ. Σκρέκας και αρκετοί άλλοι.

Βλέπε σχετικώς στη Δ/νση Ιστότοπου:

https://docs.google.com/viewer?a=v&pid=sites&srcid=ZGVmYXVsdGRvbWFpbnxrZXBlZ2VybWF8Z3g6NjVkZGNmODNkYzRlMDQ2Yg

Δενδρομολόχες στον παρουσιαζόμενο βιότοπό τους.

Η Βικιπαίδεια αναφέρει τα εξής για τη δενδρομολόχα (Αλθαία):

«Η Αλθαία ή Αλκέα είναι γένος αγριολούλουδων πολύ διαδεδομένο κυρίως στη νότια Ευρώπη. Λέγεται επίσης και δεντρομολόχα. Είναι ιθαγενές φυτό των ευκράτων περιοχών, συγγενικό με τη μολόχα, από την οποία διακρίνεται δύσκολα.
Η ονομασία της προέρχεται από το αρχαία ελληνικό ρήμα αλθαίνω που σημαίνει θεραπεύω, γιατρεύω.
Πρόκειται για πόα ή θάμνο με φύλλα παλαμοειδή, χνουδωτά, με οδοντωτά ή πριονωτά χείλη. Είναι πολυετές φυτό με πολύ ψηλό όρθιο βλαστό, ο οποίος καλύπτεται από μεγάλα άνθη κατά μήκος του. Τα άνθη της Αλκέας είναι συνήθως κόκκινα, ροζ ή ιώδη και έχουν σχήμα χωνιού και διάμετρο μέχρι 10 εκατοστά. Ευδοκιμεί σε περιοχές μέσου και χαμηλού υψομέτρου. Η περίοδος ανθοφορίας της Αλκέας είναι από τον Απρίλιο μέχρι τον Ιούλιο».

Α π ό ψ ε (ποίημα Λάμπρου Πορφύρα)

Aπόψε, η γη σου είν' όμορφη -Θε μου- όλη πέρα ώς πέρα: το λόφο ρείκια κόκκινα τον έχουνε στολίσει, σα να 'ναι μια παραμονή γλυκιάς γιορτής, κι η μέρα σαν αγαθό χαμόγελο κι εκείνη αργεί να σβήσει. Δεξιά, ζερβά στη μοναξιά του δρόμου οι λεύκες μένουν ακίνητες στο λίγο φως, δε σειέται ένα κλαδί τους δεν τρέμει ούτ' ένα φύλλο τους όπου κι αν δεις σωπαίνουν και σα μια δέηση βουβή, θαρρείς, είν' η σιωπή τους. Kάτω στα πλάγια του βουνού, που γέρνει βυθισμένο μέσα στου ονείρου τη σκιά, μες στη θολή γαλήνη, το μακρινό, το βραδινό χωριό τ' αγαπημένο σαν άυλος τόπος για ψυχές που 'ν' άγιες έχει γίνει. Kι απάνω εκεί δυο σύννεφα, λες κι είν' ασπροντυμένοι αγγέλοι, που με τ' ανοιχτά φτερά τους σταματήσαν κι ηύραν τη γη τόσ' όμορφη και τόσο ευτυχισμένη, που εμείναν και τον ουρανό γι' απόψ' ελησμονήσαν. Όλες οι εδώ παρουσιαζόμενες φωτογραφίες δενδρομολόχας βρίσκονται στον εξεταζόμενο βιότοπό τους. Άποψη του Γέρμα απ' τις δενδρομολόχες.

Το στέκι αναψυχής φυσιολάτρη δασκάλου στην εξοχή του Γέρμα. Φωτογραφίες του.

Στο δάσος

(ποίημα Μυρτιώτισσας)

Σαν μέσα απ᾽ άυλο ποτιστήρι,
κάτω απ᾽ το δέντρο που έχω γείρει,

των αρωμάτων ρέει το σμάρι,
φλισκούνι, ρίγανη, θυμάρι!

Ό,τι έχει ο Θεός ξέγνοιαστο πλάσει
γύρω απ᾽ το δάσος έχει κουρνιάσει,

πουλιά στα δέντρα, αρνιά στις στάνες,
και στα τσαντίρια οι ατσιγγάνες.

Θροούν τα πεύκα, αχούν οι γρύλοι,
ξυπνούν στη μνήμη μου όλοι οι θρύλοι.

Να ᾽ρχόταν λέει και να με κάνει
ο δράκος, λεύκα είτε πλατάνι,

μια ρίζα νά ᾽μαι εδώ στο χώμα,
και μήτε μάτια, μήτε στόμα!

Το αίμα αυτό που τρέχει εντός μου
και που με καίει σα να ᾽ν᾽ οχτρός μου,

νά ᾽ρχονταν λέει ξωθιές πιλάλα,
να μου το πιουν στάλα τη στάλα,

και να χυθεί η ψυχή καθάρια,
σαν τα νερά, σαν τα χορτάρια!

Στα μυριοκέντητα κιλίμια
του δάσους, εγώ είμαι η μόνη ασκήμια,

και κάτι νόθο, κάτι ξένο
μες στο βασίλειο το παρθένο...

(Από τη συλλογή, Τα δώρα της Αγάπης) 

Προσθήκη λεζάντας

Παιδικό "δρώμενο" στον Γέρμα του παλαιού καιρού: "Χελώνα, φίλησέ με το ποδάρι".

Λαογραφία

Χελώνα (γκαχιλώνα)

Στους αγρούς, στα λιβάδια και στα δάση του Γέρμα Καστοριάς διαβιούν πολλές χελώνες τις οποίες οι κάτοικοί του ονομάζουν "γκαχιλώνες" (‹ γης + χελώνες (;)). Παράλληλα, στα δυο μικρά ποτάμια του χωριού και στην όμορφη λίμνη της Γιάζιας ζουν και κολυμπούν μαζί με τα βατράχια, τις βίδρες και τα ψάρια τους και αρκετές νεροχελώνες.

Την παλαιά εποχή κι έως το έτος 1965 περίπου, όλα σχεδόν τα μικρά παιδιά του Γέρμα, αγόρια και κορίτσια, έβγαιναν κατά τους καλοκαιρινούς μήνες στην ύπαιθρό του και βοσκούσαν τα λίγα αρνιά και κατσίκια της φτωχής οικογένειάς τους. Κατά τη ζωή τους εκεί συναντούσαν πολλές χελώνες κι έπαιζαν και διασκέδαζαν μ’ αυτές, παρά τη σχετική απαγόρευση των γονέων τους, που είχε ως ακολούθως:

«Να μη παίζετε με τις γκαχιλώνες και τις νεροχιλώνες και να μη πιάνετε τ’ αβγά τους, γιατί θα βγάλετε στο λαιμό σας χιλωνίτσες (= χελώνια ή χοιράδες)!».

Γκαχιλώνα, φίλησέ με το ποδάρ'.
Σύνθεση Γ.Τ.Α.

Τα παιδιά όμως αγνοούσαν συνήθως την αναφερόμενη υπόδειξη – συμβουλή των γονιών τους κι έκαναν τα εξής: Κάθε φορά που συναντούσαν κάποια χελώνα, ένα απ’ τα παιδιά έβαζε το πόδι του μπροστά της κι αμέσως αυτή μάζευε φοβισμένη το κεφάλι μέσα στο καβούκι της. Τότε το παιδί άρχιζε να λέει αρκετές φορές με τραγουδιστή φωνή την παρακάτω φράση:

"Γλαχιλώνα, γκαχιλώνα, φίλτσέμι του πουδάρ’".

(= χελώνα, χελώνα, φίλησέ με (μου) το ποδάρι).

Η χελώνα μετά από μερικά λεπτά ξεθάρρευε, έβγαζε αργά-αργά το κεφάλι της για να ιδεί τι συνέβαινε γύρω της και ακουμπούσε αναγκαστικά το στόμα της στο πόδι του παιδιού σαν να το φιλούσε. Όταν γινόταν αυτό, το αναφερόμενο παιδί και οι παρευρισκόμενοι φίλοι του ενθουσιάζονταν και φώναζαν, "το φίλτσι, το φίλτσι" (= το φίλησε, το φίλησε) και γελούσαν δυνατά.

Το "φίλημα" του ποδαριού απ’ τη χελώνα γινόταν αρκετές φορές, μέχρι να βαρεθούν τα παιδιά και να την αφήσουν ελεύθερη να φύγει και να κρυφτεί στα κοντινά χόρτα.

Παροιμιώδεις φράσεις Γερμανιωτών

1.       Ανάγκαζε (= βιάσου, κάνε γρήγορα), σαν γκαχιλώνα περπατάς.

2.       Να πλένετε συχνά τα χέρια σας, γιατί θα γίνουν σαν το λαιμό και τα ποδάρια της γκαχιλώνας.

3.       Αυτός κάνει σαν τον γκαχιλωνά, έμ γ.μ.., εμ σκούζει (: Λέγεται για έναν άντρα, που αντί να χαρεί για κάποιο ευχάριστο συμβάν, αυτός διαμαρτύρεται και φωνασκεί).

4.       Βγάνει το κεφάλι της  απ’ το παραθύρ’ σαν γκαχιλώνα.

Άποψη του Γέρμα απ' τον βιότοπο
της δενδρομολόχας, περιοχή Αμάραντος.

Γκαχιλώνα, φίλτσέμι του πουδάρ' (!)

Η  Χ Ε Λ Ω Ν Α (Ποίημα)

Είμαι η χελώνα και παντού

σ όλης της γης τα μέρη

με βλέπουν και με συμπαθούν

καθένας σας το ξέρει

Πως είμαι κι αργοκίνητη

σαν τον λαγό δεν τρέχω

μα τον ενίκησα γιατί

αναπαμό δεν έχω

Κι εκείνος εσταμάτησε

“αργή  ’ναι δεν νικάει”

εσκέφτηκε και κάθισε

μόνος χαζολογάει

Ειμ’ ή χελώνα με σκληρό

στην πλάτη μου σκαφίδι

δεν έχω δόντια δεν μασώ

τα χόρτα το γρασίδι

Γιατί με πρασινάδα ζω

κι αυγά γεννώ στο χώμα

και μοναχά τους τα παιδιά

ανοίγουνε το στόμα

Με ξέρουν και με συμπαθούν

σ΄ όλα της γης τα πλάτη

θαυμάζουν το καβούκι μου

που κουβαλώ στην πλάτη

Στα χρόνια τα πολύ παλιά

πήραν το καύκαλό μου

και λύρα κατασκεύασαν

το πρώτο έγχορδο μου

(Το ποίημα είναι του "Αλκμάν". Ελήφθη απ’ το Διαδίκτυο).

Ένα χαριτωμένο χελωνάκι.

Εκκολαυμένα αβγά χελώνας (τσόφλια)

Ζιάμπα ή ξηρκός μπάκακας (: βάτραχος της ξηράς)

Νεροχελώνα.
Η φωτογραφία ελήφθη απ΄το Διαδίκτυο.

Χοντρή χελώνα ή αλλιώς "μπράσκα"

Παράσταση χελώνας
σε αρχαιοελληνικό νόμισμα.

Αρχαιοελληνική λύρα
φτιαγμένη από καύκαλο χελώνας

"Γκαχιλουνάς κυνηγάει γκαχιλώνα"

Κ Α Λ Ο Κ Α Ι Ρ Ι

Καλοκαίρι, πώς μ' αρέσει

Το πανέμορφο χωριό "Ο Γέρμας" Καστοριάς

του Θεού η εποχή!

Φρούτα άφθονα και υγεία,

στην ωραία εξοχή.

Τρέχουμε, χοροπηδούμε,

στο λιβάδι, στο βουνό,

στην πηγούλα για να πιούμε,

κρύο, δροσερό νερό.

Στη γαλάζια θάλασσά μας,

κολυμπούμε με χαρά,

τα μικρά σωσίβιά μας

μας τραβούνε στ' ανοιχτά.

Πώς μ' αρέσει να θαυμάζω

του Θεού τις ομορφιές,

τη μοσχοβολιά του πεύκου,

το θυμάρι, τις ελιές!

Την απέραντη γαλήνη

στης νυχτιάς τη σιγαλιά,

των ψαράδων το τραγούδι

και του γρύλου τη λαλιά!

Καλοκαίρι μας χαρίζεις

εικόνα θεία, θαυμαστή,

σαγηνεύεις τις καρδιές μας

με μια ουράνια μουσική.

Και στο θρόισμα των φύλλων

στου ανέμου την πνοή,

σιγοψέλνουνε τα χείλη

μυστικά μια προσευχή.

(Ποίημα Αθηνάς Δρόσου)

Θέρος. Ελαιογραφία του Γερμανιώτη λαϊκού ζωγράφου
Τρύφωνα Δούκα.

"Πιρπιρούνες" στη ράχη Κορησού

Όμορφο αγριολούλουδο στην τοποθεσία
 "του Τζιούλα το κουρί"

"Μανάλια" στο βουνό Αμάραντος.

Ταξιανθία ορχιδέας στο βουνό Πάσχος.