Το αγριολούλουδο «Φριτιλλάρια η Ελληνική» (Fritillaria Graeca) ή «Δάκρυ της Παναγιάς», στον Γέρμα.

Εικ. 1.  Πανέμορφο άνθος Φριτιλλάριας
στον Γέρμα Καστοριάς.

Η γεωγραφική έκταση του χωριού Γέρμας Καστοριάς είναι αρκετά μεγάλη κι έχει σχήμα στενόμακρο. Αρχίζει απ’ την Κλεισούρα και τη Βλάστη και φθάνει έως το Δρυόβουνο και τον Πελεκάνο Κοζάνης. Το έδαφός της είναι κατά το πλείστον ορεινό και ημιορεινό. Το υπέδαφός της είναι στ’ ανατολικά και βόρεια αργιλώδες , ενώ στα δυτικά και νότια έχει σύσταση ασβεστολιθική.

Ανάλογη με το έδαφος της περιοχής είναι και η πανίδα και η χλωρίδα της. Στην επιφάνειά της φυτρώνουν πάμπολλα είδη αγριολούλουδων και λοιπών φυτών και διαβιούν πολυάριθμα ανήμερα ζώα και πτηνά. Στα εν λόγω αγριολούλουδα περιλαμβάνεται και το παρακάτω εξεταζόμενο, που ονομάζεται Φριτιλλάρια η Ελληνική (Fritillaria Graeca) ή αλλιώς «Δάκρυ της Παναγιάς».

Εικ. 2.  Βλαστός και άνθος Φριτιλλάριας.

Η Φριτιλλάρια βρίσκεται κι ευδοκιμεί στις πλαγιές και τα ξέφωτα του βουνού Πάσχος του Γέρμα. Ο Γράφων έβλεπα τη Φριτιλλάρια ν’ ανθίζει επί πολλά χρόνια δίπλα στο αμπέλι μου, που βρίσκεται σε πλαγιά του προαναφερόμενου βουνού, αλλά δεν την πρόσεχα ιδιαίτερα και την προσπερνούσα γρήγορα, επειδή τα χρώματά της είναι κοινά, «ταπεινά», όχι φανταχτερά κι εντυπωσιακά. Κατά την Άνοιξη του 2010, όμως συνέβη το αντίθετο. Την παρατήρησα με προσοχή, είδα και θαύμασα τη ντελικάτη ομορφιά της (Εικ. 1, 2, 3) και τη φωτογράφισα επανειλημμένως. Κατόπιν, όταν γύρισα στο σπίτι μου, αναζήτησα γ’ αυτήν και βρήκα σχετικές πληροφορίες στο Διαδίκτυο (Ίντερνετ), μερικές απ’ τις οποίες και παραθέτω ακολούθως:

Εικ. 3.  Στελέχη και άνθη Φριτιλλάριας.

Το γένος του αγριολούλουδου Φριτιλλάρια αποτελείται από εκατό, περίπου, είδη. Πρόκειται για ένα φυτό που ενδημεί στην Ελλάδα, σε βραχώδεις και άνυδρες τοποθεσίες της. Συγγενεύει πολύ με τις τουλίπες και με τους κρίνους. Η ρίζα του είναι μικρός βολβός. Ο κορμός του (το στέλεχος) είναι λεπτός, γλαυκοπράσινος, φυλλοφόρος και φθάνει σε ύψος τα 25 – 35 εκατοστά. Τα φύλλα του είναι λογχοειδή κι έχουν το ίδιο χρώμα με το στέλεχος. Τα άνθη του είναι πανέμορφα, αβρότατα και γεμάτα «ευγένεια».Βγαίνουν στην κορυφή του φυτού – ένα σε κάθε στέλεχος - έχουν χρώμα καφεκκόκκινο με πρασινοκίτρινες γραμμώσεις, ομοιάζουν με κουδουνάκια και βλέπουν προς τα κάτω, προς τη μάνα γη. Στον Γέρμα ανθίζει κατά τον μήνα Απρίλιο.

Εικ. 4.  Η Παναγία θρηνεί και χύνει πικρά
 δάκρυα δίπλα στον αποκαθηλωθέντα
Χριστό. Τοιχογραφία του Μανουήλ
 Πανσέληνου στο Άγιον Όρος, έτ. 1312.

Η Φριτιλλάρια, επειδή έχει το «λαιμό» της λυγισμένο προς τα κάτω και την «κεφαλή» της στραμμένη προς τη γη, ομοιάζει με θρηνωδούσα κόρη, και γι’ αυτό σε πολλά μέρη της γης οι Χριστιανοί την ονομάζουν «Δάκρυ της Παναγιάς» (Πίν. 4). Μάλιστα, οι ίδιοι Χριστιανοί διηγούνται και την εξής σχετική ιστορία, που αιτιολογεί το γέρσιμο της κεφαλής της και το αναφερόμενο όνομά της:

Όταν οι άνομοι Εβραίοι σταύρωναν τον Ιησού Χριστό, όλα τα λουλούδια έγειραν τις κεφαλές τους και θρηνούσαν, εκτός απ’ τη Φριτιλλάρια που αδιαφόρησε παντελώς. Ο Θεός, βλέποντας αυτήν την ασεβή συμπεριφορά της την τιμώρησε να έχει πάντα το πρόσωπό της στραμμένο στη γη, να φέρει πένθιμα χρώματα και να θρηνεί διαρκώς το φρικτό πάθος του Υιού Του.

Το εξεταζόμενο αγριολούλουδο Φριτιλλάρια είναι, ως προαναφέρθηκε, πολύ όμορφο και γι’ αυτό το αγαπούν όλοι οι φιλόκαλοι άνθρωποι και ιδιαίτερα οι καλλιτέχνες, που αποτυπώνουν συχνά τη μορφή του σε πίνακες ζωγραφικής, διακοσμητικά πλακάκια (Πίν. 5) κ.λ.π. 

Εικ. 5.  Διακοσμητικά πλακάκια τοίχου
 με ζωγραφιές τριών ειδών Φριτιλλάριας.

Εικ. 6.  Φρουροί του Βατικανού
με στολή εμπνευσμένη
από τα άνθη Φριτιλλάριας.