Σάββατο 24 Σεπτεμβρίου 2011

Φθινοπωρινά φρούτα στα δάση του Γέρμα.

Γκόγκινα, μπράγκανα, τσάπουρνα.
Γκόγκινα επάνω σε ασβεστόπετρα
Το ορεινό χωριό «Ο Γέρμας» Καστοριάς διαθέτει εκτεταμένα δάση βελανιδιάς, οξιάς, αγριογκορτσιάς και άλλων φυλλοβόλων δέντρων. Στις άκριες και στα ξέφωτα αυτών των δασών υπάρχουν κι ευδοκιμούν πολλά είδη θάμνων, που έχουν νόστιμους καρπούς. Τα σημαντικότερα απ’ αυτά τα είδη των θάμνων είναι η Γκογκινιά (: αγριοτριανταφυλλιά - rosa canina, pentulina), η μπραγκανιά και η τσαπουρνιά, που παράγουν αντιστοίχως τα φρούτα, γκόγκινα, μπράγκανα και τσάπουρνα.
Γκογκινιά (αγριοτριανταφυλλιά) ανθισμένη
Τα εν λόγω φρούτα του δάσους ήταν και είναι πολύ αγαπητά στους αγρότες του Γέρμα. Ο Γράφων θυμάται, πως κατά την παιδική κι εφηβική του ηλικία, όταν βοσκούσε τα πρόβατα και τ’ αρνάκια του στις βουνοπλαγιές και στους λειμώνες του Γέρμα, αναζητούσε, εύρισκε κι έτρωγε με μεγάλη ευχαρίστηση τ’ αναφερόμενα φρούτα, τα οποία και παρουσιάζει ακολούθως:
       1) Τα γκόγκινα.
Γκογκινιά με γκόγκινα. Στο φόντο ο Γέρμας.
Τα γκόγκινα είναι οι καρποί της αγριοτριανταφυλλιάς, που έχουν χρώμα κόκκινο και λεία επιφάνεια. Στον Γέρμα ωριμάζουν περί τα τέλη Σεπτεμβρίου – αρχές Οκτωβρίου. Βρώσιμο είναι μόνο το εξωτερικό τους περίβλημα (η κόκκινη φλούδα). Το εσωτερικό τους σώμα αποτελείται από αρκετά στενόμακρα και υπόλευκα σπέρματα, που είναι χνουδωτά και πολύ στυφά και γι αυτό δεν τρώγονται.
           2) Τα μπράγκανα.
Τα μπράγκανα είναι οι καρποί ενός πυκνού αγκαθωτού θάμνου, που φέρει την επιστημονική ονομασία κράταιγος η οξυάκανθα – crataegus, και τη γερμανιώτικη (ονομασία) μπραγκανιά. Τα φρούτα αυτά είναι ωοειδή, με κόκκινη φλούδα, με κιτρινωπή σάρκα και με 2-3 σπέρματα. Η γεύση τους είναι κάπως στυφή, αλλ’ όμως και αρκετά νόστιμη. Οι Γερμανιώτες το τρώνε με μεγάλη ευχαρίστηση. Παλαιότερα το χρησιμοποιούσαν και ως γιατρικό, για τη θεραπεία των διαταραχών του κυκλοφορικού συστήματος.
Μπραγκανιά με τους καρπούς της στη Γιάζια. 
           3) Τα τσάπουρνα.
Καρποί της τσαπουρνιάς (: επιστημ. ονομασία Μύρτιλλα – Vaccynum Corymposum) είναι τα τσάπουρνα που μοιάζουν με μικρά δαμάσκηνα. Το χρώμα τους είναι μωβ και η γεύση τους στυφή, αλλά και ιδιαίτερα ελκυστική. Στον Γέρμα χρησιμοποιούν τα τσάπουρνα ως φάρμακο κατά της διάρροιας και της δυσεντερίας και ως διουρητικό. Οι γυναίκες του χωριού τα μαζεύουν κατά το μήνα Οκτώβριο και κάνουν από (με) αυτά μαρμελάδες και λικέρ.
Καρποφόροι κλάδοι μπραγκανιάς.
Φθινοπωρινή αγάπη
«Φθινόπωρο σ’ αγάπησα, την ώρα που τα φύλλα
πέφτουν, κι αφήνουν τα κλαριά γυμνά για το Χειμώνα,
που βιάζονται τα δειλινά, κι είναι τα ρόδα μήλα,
κι είναι τα βράδια μόνα…».

Κλαδίσκος μπραγκανιάς στην Κρέστα Κορησού.

Τσαπουρνιά με τους καρπούς της.
Κλαδίσκος τσαπουρνιάς με τσάπουρνα.


2 σχόλια:

  1. τα τσάμπουρνα δεν έχουν καμία σχέση με τα Μυρτυλλα.
    είναι τα Damson (αγγλικά) Prunus insititia (λατιν)
    τα τσάμπουρνα είναι προύνοι τα Μυστιλλα βακίνια

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ευχαριστώ. Δυστυχώς δεν κατέχω πολλές σχετικές γνώσεις,

    ΑπάντησηΔιαγραφή